In dit hoofdstuk komt aan bod hoe het wel of niet kunnen werken van invloed is op uw bijstandsuitkering.
Kunt u (nog) geen betaalde arbeid vinden en/of verrichten? Dan kunt u misschien aanspraak maken op een re-integratievoorziening van de gemeente.
Behoort u tot de doelgroep?
De gemeente is verantwoordelijk voor uw re-integratie in vijf situaties:
| 1. | u ontvangt een bijstandsuitkering |
| 2. | u ontvangt een IOAW- of IOAZ-uitkering |
| 3. | u ontvangt uitkering op grond van de ANW |
| 4. | u bent nog niet pensioengerechtigd, staat als werkloze werkzoekende geregistreerd bij het UWV en hebt geen recht op een uitkering |
| 5. | u bent nog niet pensioengerechtigd en hebt een gesubsidieerde baan |
| 6. | u ontvangt een uitkering van het UWV en het UWV hebt met de gemeente afgesproken dat de gemeente de re-integratietaken op zich neemt |
| 7. | u werkt met loonkostensubsidie |
| 8. | u heeft geen uitkering. En u staat ingeschreven als werkzoekende bij het UWV |
U ontvangt een uitkering van het UWV
Ontvangt u een WW-, WAO- of WIA-uitkering? Dan is UWV verantwoordelijk voor uw reïntegratie. U kunt alleen recht hebben op een voorziening als de gemeente de verantwoordelijkheid voor uw re-integratie overneemt van UWV. De gemeente kan zelf bepalen welke afspraken ze maakt met UWV.
Re-integratievoorziening aanvragen
U kunt een re-integratievoorziening aanvragen bij de gemeente of UWV in uw woonplaats. U vraagt een voorziening aan op dezelfde manier als een bijstandsuitkering. De gemeente kan ook zelf hebben bepaald hoe u een aanvraag voor een voorziening moet indienen. Informeer bij de gemeente.
Beoordeling door de gemeente
Hebt u een voorziening aangevraagd? Dan beoordeelt de gemeente of u daarop aanspraak kunt maken. De gemeente moet bij die beoordeling met verschillende dingen rekening houden.
| De voorziening moet: | Uitleg | |
|---|---|---|
| 1. | de snelste weg zijn voor u om (weer) betaalde arbeid te vinden. | De gemeente kan uw aanvraag voor een voorziening afwijzen als u op een snellere manier (weer) aan het werk kunt gaan. |
| 2. | aansluiten bij uw persoon. | Bij de beoordeling wat voor u het beste is om zo snel mogelijk (weer) een betaalde baan te vinden, kijkt de gemeente naar uw capaciteiten en mogelijkheden. |
| 3. | passen in het re-integratiebeleid van de gemeente. | Het re-integratiebeleid van de gemeente is opgenomen in de Re-integratieverordening en is meestal verder uitgewerkt in door de gemeente vastgestelde beleidsregels. |
De gemeente zal uitzoeken welke voorziening voor u de kortste weg naar werk betekent. Ze kan daarbij gebruik maken van bijvoorbeeld een psychologisch onderzoek, een medische keuring en een beroepskeuze- of interesse-test. De gemeente kan voor die onderzoeken andere instanties inschakelen.
Beslissing van de gemeente
De gemeente informeert u schriftelijk over haar beslissing. Bent u het niet eens met het besluit u een bepaalde voorziening toe te kennen of uw aanvraag af te wijzen? Dan kunt u bezwaar maken tegen de beslissing.
Afspraken met de gemeente
Kent de gemeente u een of meerdere voorzieningen toe? Dan informeert ze u daarover in een beschikking. In die beschikking kan de gemeente ook uw verplichtingen opnemen en wat de gevolgen zijn als u uw verplichtingen niet nakomt. Het is ook mogelijk dat de gemeente de afspraken met u vastlegt in een overeenkomst of in een trajectplan.
Als u werkte en (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt bent geworden, dan kunt u mogelijk recht hebben op een Wajong-, WAO- of WIA-uitkering. Hebt u geen recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering omdat u niet aan alle voorwaarden voldoet of u niet hebt gewerkt? Dan kunt u mogelijk recht hebben op een bijstandsuitkering. Ook als u gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent en uw arbeidsongeschiktheidsuitkering te laag is om in uw levenonderhoud te voorzien, kunt u recht hebben op een (aanvullende) bijstandsuitkering. U moet dan wel aan de voorwaarden voldoen.
Onderzoek bij de aanvraag
Als u een bijstandsuitkering aanvraagt, dan zal de gemeente of het UWV u waarschijnlijk oproepen voor een gesprek. Als u door uw ziekte of handicap niet in staat bent om te verschijnen voor het onderzoek, dan kunt u de medewerker van de gemeente vragen om op huisbezoek te komen.
Arbeidsplicht
Als u een bijstandsuitkering ontvangt, dan moet zich aan een aantal verplichtingen houden. Als arbeidsongeschikte is één verplichting in het bijzonder van belang: de arbeidsplicht. Deze verplichting geldt ook als u arbeidsongeschikt bent. Dit betekent dat u zich moet inzetten om algemeen aanvaard werk te vinden. De gemeente kan wel bepalen dat u tijdelijk wordt vrijgesteld van deze verplichting vanwege uw persoonlijke (medische) situatie.
Ondersteuning bij het vinden van werk
Als u arbeidsongeschikt bent, dan kan het moeilijk zijn om weer een nieuwe baan te vinden. U kunt misschien gebruik maken van mogelijkheden die u helpen om weer snel aan het werk te gaan. Zie voor meer informatie hierover "U wilt re-integreren".
Bijzondere bijstand
Als u door uw ziekte of handicap bijzondere kosten maakt dan kunt u mogelijk recht hebben op bijzondere bijstand voor deze kosten. Voor meer informatie, klik hier.
Er zijn verschillende groepen (beginnende) zelfstandigen die in aanmerking kunnen komen voor een Bbz-uitkering. Deze uitkering kan bestaan uit geld voor uw levensonderhoud en bedrijfskapitaal. De duur van een Bbz-uitkering en de bijbehorende voorwaarden verschillen per groep. Voldoet u aan de voorwaarden voor een Bbz-uitkering? Dan hebt u geen recht op een gewone bijstandsuitkering. U kunt bij de gemeente navragen of in uw specifieke situatie een Bbz-uitkering mogelijk is.
| Startende zelfstandige vanuit de Participatiewet |
|---|
|
Als u algemene bijstand (op grond van de Participatiewet) ontvangt en zelfstandige wilt worden, kan die bijstandsverlening tijdens een voorbereidingsperiode van maximaal 12 maanden doorlopen. Tijdens deze voorbereidingsperiode hoeft u niet te voldoen aan de arbeidsplicht. U kunt wel andere verplichtingen hebben. Tot de voorbereidingsperiode wordt u alleen toegelaten als de gemeente verwacht dat u slaagt als ondernemer. De bijstand wordt in eerste instantie verstrekt als renteloze lening. |
Aanvraagprocedure
Een aanvraag voor bijstand als (beginnende) zelfstandige dient u in bij de gemeente van uw woonplaats. De gemeente moet in principe binnen 13 weken een beslissing nemen over uw aanvraag. Zolang er nog geen beslissing is, kunt u in aanmerking komen voor een voorschot op de maandelijkse bijstand voor levensonderhoud. Het is niet mogelijk een voorschot op benodigd bedrijfskapitaal te krijgen.
Verplichtingen en afstemming
Als zelfstandige kan de gemeente u verplichten om een correcte administratie te voeren. U moet die administratie binnen zes maanden na het einde van het boekjaar aan uw gemeente laten zien. Afhankelijk van uw situatie kan de gemeente besluiten dat u zich aan andere of meer verplichtingen moet houden. Komt u uw verplichtingen niet na? Dan kan de gemeente uw uitkering verlagen.
| Speciale situatie: u ontvangt algemene bijstand en verricht op bescheiden schaal werkzaamheden als zelfstandige |
|---|
|
De gemeente kan op verzoek toestaan dat een ontvanger van een gewone bijstandsuitkering werkzaamheden als zelfstandige mag verrichten. De gemeente kan aan deze toestemming wel extra voorwaarden verbinden. U moet aan het college doorgeven welke kosten u per maand verwacht te maken en wat u per maand verwacht te verdienen met uw werkzaamheden. Het geld dat u met de werkzaamheden verwacht te verdienen, wordt helemaal gezien als inkomen en wordt dus in mindering gebracht op uw bijstandsuitkering. Aan de hand van de jaarcijfers en de belastingaangifte wordt het inkomen definitief vastgesteld en is het mogelijk dat het college geld terugvorderd of dat u een nabetaling krijgt. De gemeente kan een eerder verleende toestemming weer intrekken. U kunt bij de gemeente navragen hoe zij met deze specifieke situatie omgaat. |
Tijdens het uitvoeren van een alternatieve straf of taakstraf hebt u in principe recht op bijstand als u aan de voorwaarden voldoet. U bent wel verplicht om bij het aanvragen van bijstand en tijdens de bijstand te melden dat u een taakstraf uitvoert of moet uitvoeren.
De gemeente zal onderzoeken of u door de taakstraf nog aan uw arbeidsplicht kunt voldoen. De gemeente kan zelf bepalen welke gevolgen het verrichten van een alternatieve straf voor uw arbeidsplicht heeft:
Als u zich door uw taakstraf niet aan de arbeidsplicht kunt houden, dan kan de gemeente besluiten om u (gedeetelijk) vrij te stellen van de arbeidsplicht. Als u niet wordt vrijgesteld, dan zult u uw taakstraf buiten de reguliere werktijden moeten vervullen. U bent dan nog steeds beschikbaar voor de arbeidsmarkt.
Vakantie in Nederland
U mag tijdens de bijstand vakantie in Nederland houden (buiten uw gemeente). Er geldt geen maximale vakantieduur. U bent meestal wel verplicht om (langdurig) verblijf buiten uw gemeente te melden.
Verblijf in het buitenland
Voor verblijf in het buitenland (bijvoorbeeld voor vakantie of familiebezoek) geldt een maximale termijn. Verblijft u langer in het buitenland? Dan hebt u vanaf het moment dat u langer dan toegestaan in het buitenland verblijft, geen recht meer op bijstand. De gemeente kan dan uw bijstandsuitkering beëindigen.
In uw situatie geldt het volgende:
| Leeftijd | Maximale vakantie |
|---|---|
| U bent jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd | 4 weken |
| U bent pensioengerechtigd | 13 weken |
Let op:
|
Belangijk: U moet uw vakantie melden
Op grond van de inlichtingenplicht bent u verplicht om (langdurige) verblijf buiten uw gemeente te melden. Alleen als u volledig bent ontheven van de arbeidsplicht, dan hoeft u een (langdurig) verblijf in Nederland buiten uw gemeente niet te melden. Verblijf in het buitenland moet altijd gemeld worden.
De gemeente heeft over het melden van vakantie het volgende bepaald:
U bent te lang in het buitenland geweest
Is de bijstand beëindigd? Dan zult u bij terugkeer in Nederland opnieuw bijstand aan moeten vragen. Vanwege administratieve redenen kan het zo zijn dat de beëindigde uitkering vanaf de terugkeerdatum wordt voortgezet en dat er geen nieuw aanvraagtraject wordt gestart. Blijkt pas achteraf dat u te lang op vakantie bent geweest? Dan is het mogelijk dat u bijstand aan de gemeente moet terugbetalen.
U of uw partner verblijft te lang in het buitenland
Het is mogelijk dat u of uw partner geen recht op bijstand heeft, omdat een van u langer dan toegestaan in het buitenland verblijft. Als de ander wel aan de voorwaarden voor een bijstandsuitkering heeft voldaan, dan heeft diegene wel recht op bijstand. Wel wordt met het inkomen en vermogen van de partner die geen recht op bijstand heeft, rekening gehouden. Zie verder: “U of uw partner heeft geen recht op bijstand”.
Als u vrijwilligerswerk gaat doen, kan dat gevolgen hebben voor uw recht op bijstand. Hierna worden de volgende onderwerpen besproken:
- Inkomsten uit vrijwilligerswerk
- Melden vrijwilligerswerk verplicht
- Toestemming van de gemeente
- U houdt zich niet aan uw verplichtingen
Inkomsten uit vrijwilligerswerk
Als u vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid doet, dan kunt u soms in aanmerking komen voor een vrijwilligersvergoeding. Dit is een onkostenvergoeding voor kosten die u hebt gemaakt tijdens uw vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid (bijvoorbeeld reiskosten). Er geldt een maximum voor het bedrag dat u kunt ontvangen zonder dat dit gevolgen heeft voor uw recht op bijstand:
| Uw situatie | Maximumbedrag |
|---|---|
| U bent 27 jaar of ouder en verricht vrijwiliigerswerk of onbetaalde arbeid. | € 210,00 per maand, met een maximum van € 2.100,00 per jaar. |
Ontvangt u meer dan het maximale bedrag aan vrijwilligersvergoedingen? Dan kan dit als inkomen worden gezien. U krijgt dan minder bijstand. Zie verder.
Melden vrijwilligerswerk verplicht
Bij het aanvragen van bijstand én als u een bijstandsuitkering ontvangt, bent u verplicht om aan de gemeente te melden dat u vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid verricht of gaat verrichten. Deze meldingsplicht is een onderdeel van de inlichtingenplicht. De gemeente kan zelf hebben bepaald hoe en wanneer u het verrichten van vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid moet melden:
Toestemming van de gemeente
Nadat u bij de gemeente hebt gemeld dat u vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid doet of gaat doen waardoor u niet of minder echt kunt gaan werken, moet de gemeente bepalen of zij u hiervoor toestemming geeft.
Het is ook mogelijk dat de gemeente u heeft verplicht dat u, vóórdat u vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid gaat verrichten, hiervoor (tijdig) toestemming moet vragen. De laatstgenoemde verplichting valt niet onder de inlichtingenplicht, maar onder de overige verplichtingen.
Om te beoordelen of u toestemming krijgt, zal de gemeente onder andere beoordelen.
:
- Of het verrichten van vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid een belemmering vormt voor uw arbeidsplicht.
- Of u een vergoeding krijgt of kunt krijgen voor het verrichten van vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid.
- Of er geen andere en betere manier is om u aan het werk te krijgen.
De gemeente zal u schriftelijk informeren of zij u wel of geen toestemming geeft voor het verrichten van vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid. Als u het niet eens bent met de beslissing van de gemeente, dan kunt in bezwaar gaan.
Let op:
|
U houdt zich niet aan uw verplichtingen
Als u niet, niet op tijd of niet op de juiste manier bij de gemeente meldt dat u vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid verricht, dan voldoet u niet aan de inlichtingenplicht . Als u zonder toestemming vrijwilligerswerk of onbetaalde arbeid gaat doen waarmee u niet of minder beschikbaar bent om te werken, dan voldoet u niet aan de overige verplichtingen. Als u zich niet aan uw verplichtingen houdt, dan kan dat verschillende gevolgen hebben voor uw recht op bijstand. Zie verder
Gevolgen ziekte tijdens de bijstand
Als u ziek bent terwijl u in de bijstand zit, heeft dit in principe geen gevolgen voor uw uitkering. Dit verandert als u denkt door uw ziekte niet meer aan de arbeidsplicht te kunnen voldoen. U kunt bijvoorbeeld denken aan de situatie dat u te ziek bent om te solliciteren.
Melden
Als u vindt dat u door uw ziekte niet meer aan de arbeidplicht kunt voldoen, dan bent u verplicht dit zo spoedig mogelijk te melden bij de gemeente. De gemeente kan dan beoordelen of u (tijdelijk) kunt worden vrijgesteld van de arbeidsplicht. Vaak zal de gemeente bij de beoordeling gebruik maken van een medisch advies.
U houdt zich niet aan de arbeidsplicht door uw ziekte
Als u niet meldt dat u vindt dat door uw ziekte niet aan de arbeidsplicht kunt voldoen, dan gaat de gemeente ervan uit dat u zich gewoon aan de arbeidsplicht houdt. Als u uw arbeidsplicht niet nakomt door uw ziekte en u hebt dit niet gemeld, dan kan dat verschillende gevolgen hebben. De gemeente kan bijvoorbeeld uw uitkering verlagen.